Pałac w Baworowej

Date: [unknown] [unknown]
Location: Baworowo, Leśna, Lubań
Surname/tag: Beerberg, von Bissing, vin Haugwitz, Schloss, Gotti

Dawniej samodzielna wieś, obecnie część miasta Leśna, położona w gminie Leśna powiatu lubańskiego. Podzielona była na część Górną i Dolną oraz Małą stanowiącą przysiółek Leśnej. W 1371 roku księżna Agnieszka nadała wieś w lenno Bernhardowi von Üchtritz. Umiera w 1406 roku. Dobra dziedziczą jego trzej synowie: Heinrich, Hans i Bernhard. W 1516 roku wieś kupuje rodzina von Debschütz. Po śmierci Heinricha von Debschütz w 1545 roku wieś otrzymał jego syn, Hans Debschütz, zmarły w 1589 roku, założyciel linii rodu z Baworowej. Po jego śmierci część Górną otrzymał syn jego Jonas(*1560-+1657), a Dolną syn Melchior(*1562-+1639). Melchior von Debschütz z małżeństwa z Sabine von Eberhard miał ośmiu synów. Najstarszy Joachim(*1591-+1657) otrzymał część Górną, młodszy Melchior auf Schadewalde(ze Smolnik)(*1592-+1668) otrzymał część Dolną. Część Dolną w 1666 roku otrzymał czwarty syn Joachim Ernst(*1638-+1672), który dokupił część Górną. Joachim Ernst von Debschütz miał syna Ernsta Conrada(+1673), na którym wymarła linia z Baworowej rodu von Debschütz. Część Górna od 1717 roku należała do Antona Gottlieba von Kirchhof. Anton Gottlieb(+1750) pochodził z bogatej kupieckiej rodziny działającej w Lubaniu. Dnia 03.08.1727 roku otrzymałod cesarza szlachectwo z predykatem von Grünkirch. Ożenił się z panną von Uechtritz z gałęzi Kleinneundorf. W 1748 roku sprzedał majątek. Od 1770 roku dobra należą do Johanna Georga von Hohberg, który w 1787 roku scala dobra w jeden majątek. W latach 1800-1830 właścicielem majątku jest Hans von Bissing, później jego syn Adolf baron von Bissing(*1800-+1880). Od 04.05.1880 dobra dziedziczy jego córka Marie Auguste baronowa von Haugwitz(*1842-+1915). Kolejnym właścicielem jest syn, Wilhelm von Haugwitz z Wleńskiego Gródka. W tym czasie majątek jest dzierżawiony- część Górna przez Karla von Haugwitz, część Dolna przez Franza Dittmar. Dolna część należała do rodzin: von Tschirnhaus, von Link und Hüstbach, von Eben, von Salza, von Felsenstein, Glafey. Dobra ziemskie wsi Baworowo stanowiły od roku 1806 /lub 1821/ własność rodziny von WIFFING, z której Adolf von Wissing wzmiankowany jest w 1876 roku. Majątek po Adolfie odziedziczyła w dniu 4 maja 1880 roku jego córka Maria Haugwitz. Po śmierci Marii dobra przeszły na własność jej syna Wilhelma von Haugwitz i pozostawały w jego rękach do czasów II wojny światowej. Pałac położony przy ul. Baworowo 20 w Leśnej jest trzykondygnacyjnym, częściowo podpiwniczonym budynkiem, założonym na planie prostokąta. Trzynastoosiowa fasada i przeciwległa do niej, także 13-osiowa fasada ogrodowa posiadają pośrodku trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójkątnymi naczółkami. Okna mają proste obramienia, jedynie w drugiej kondygnacji ryzalitów zostały zwieńczone arkadą. Elewacje boczne są 5-osiowe. Narożniki budowli wzmocniono kanelowanymi lizenami. Wewnątrz pałacu układ pomieszczeń jest korytarzowy z obszerną sienią pośrodku, wspartą na toskańskich kolumnach.Na podstawie występujących elementów architektonicznych można określić, że pałac zbudowany został około roku 1800, przy czym w II połowie XIX wieku oraz w wieku XX poddano go przebudowie. Pałac elewacją frontową zwrócony został na północ w stronę obszernego dziedzińca folwarcznego, wokół którego zgrupowano budynki gospodarcze. Od południa do elewacji tylnej pałacu, wzbogaconej po tej stronie o ryzalit, przylega formowana prostokątna platforma, schodząca niewielką skarpą w stronę płaskiego, bezdrzewnego terenu o planie zbliżonym do prostokąta. Na terenie tym istniał niewątpliwie ogród ozdobny, założony równocześnie z budową rezydencji. Ogród ten składał się z dwóch wspomnianych tarasów, przy czym pierwszy z nich, mniejszy i położony bliżej pałacu miał kształt leżącego prostokąta, drugi zaś znacznie większy posiadał formę prostokąta, wydłużonego w kierunku południowym. Zachowała się granica zachodnia ogrodu, wyraźnie zaznaczona rzędem drzew. Najstarsze z nich liczą obecnie około 200 lat. Prawdopodobnie również wschodnia granica ogrodu zaakcentowana była rzędem drzew, z których do naszych czasów zachowały się jedynie formowany jesion i lipa.

Sources

http://www.glogow.pl/okolice/podstrony/lubanski/baworowo.htm