Willem Hendrik (Oranje-Nassau) of Orange (1650 - 1702)

Born 4 Nov 1650 in Binnenhof, Den Haag, Holland, Nederland

Ancestors

Husband of Mary Stuart — married 4 Nov 1677 in St.James Palace, Middlesex, England

Died 19 Mar 1702 at age 51 in Kensington Palace, London, England

Problems/Questions Profile manager: England Project WikiTree [send private message]

Willem Hendrik (Oranje-Nassau) of Orange is managed by the England Project. Join: England Project Discuss: england

Biography

Willem Hendrik (Oranje-Nassau) of Orange is a member of the House of Orange-Nassau.

Willem Hendrik van Oranje was a sovereign prince of the House of Orange-Nassau. He was born eight days after the sudden death of his father, William II, who died of smallpox. His mother was Maria Henriëtte Stuart, the English Princess Royal.

From 1672, as stadtholder William III of Orange, he governed Holland, Zeeland and Utrecht. From 1675 also Guelders and Zutphen and Overijssel, and from 1696 also Drenthe, in the Republic of the Seven United Netherlands. From 1689 he ruled as William III England and Ireland. Coincidentally, his regnal number (III) was the same for both Orange and England. As King of Scotland he was known as William II.

In 1677, he married his first cousin Mary, the eldest daughter of his maternal uncle James, Duke of York, the younger brother and later successor of King Charles II. they were married on 4 November 1677.

In what is now known as the Glorious Revolution, he invaded England on November 15, 1688 in an action that ultimately deposed King James II and won the crowns of England, Scotland and Ireland for the Protestant factions. Having deposed James on 4 April 1689, the Scottish Convention of Estates voted to offer the crown to William and Mary. They were proclaimed on 11 April and accepted the crown on 11 May.

In Britain, William ruled jointly with his wife, Mary II, until her death on December 28, 1694. The period of their joint rule is often referred to as "William and Mary". The year 1694 also saw the establishment of the Bank of England, which assured William III of the support of the bankers for his government.

William was a Protestant and therefore took part in several wars against the powerful Catholic King Louis XIV of France, in coalition with the Protestant powers of Europe. Many Protestants proclaimed him a champion of their faith. Largely because of this reputation, William was able to take the British crown when many feared that Catholicism would revive under James. William's victory over James at the Battle of the Boyne in 1690 is commemorated by the Orange Order in Northern Ireland and parts of Scotland to this day. His reign marked the beginning of the transition from the personal rule of the Stuarts to the more parliament-centered rule of the House of Hanover.

In 1702, Willem died of pneumonia, a complication of a broken collarbone, after falling from his horse that stumbled over a molehill. The accident occurred on February 20 at Hampton Court, from where the king was transferred to Kensington Palace. He fell asleep near an open window; developed a fever and died on March 8. Due to the couple's childlessness, a succession problem arose. He had tried to appoint Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, the son of the Frisian stadtholder Hendrik Casimir, as successor, but in England, William was succeeded by Anne, Mary's sister. The Second Stadtholderless Era was declared in Holland. King Frederick I of Prussia proclaimed himself Prince of Orange, invoking the will of Stadtholder Frederik Hendrik, who stipulated that if the male line of Orange died out, all his possessions would be inherited by the descendants of his eldest daughter Louise Henriëtte , who was the mother of Frederick I of Prussia. However, the principality of Orange passed to the House of Bourbon-Conti and in their name King Louis XIV expelled all Protestants from the city in 1703. The battle for the legacy would drag on for another thirty years. Finally, in 1732, the Treaty of Partage was signed. Prussia received the counties of Lingen, Moers and Upper Gelre, except Venlo and Roermond. Both Orange-Nassau and Brandenburg were allowed to use the title Prince of Orange, although this was no longer associated with any administrative power in the principality itself.

Willem was said to have had an introverted closed personality. He rarely showed his emotions outwardly and tended to keep his views to himself as much as possible. He also did not like being in unknown company. That was exceptional in the 17th century, when monarchs usually led a very public life. Contemporaries therefore found it difficult to get a good impression of him. He also often expressed himself with great caution in writing, which was encouraged by the flowery language that was fashionable in official texts at the time, so that we only know many of his deepest feelings from isolated comments that he made in intimate company and which have come down to us in the diaries of his courtiers.

William often developed a very deep attachment to his male friends, such as his governor Frederik van Nassau and his childhood friend Hans Willem Bentinck. He rewarded his male favorites with influential positions and high titles. At the same time, it is not known for certain that he ever had sexual relations before or outside his marriage, which remained childless. He sometimes had a mistress of sorts, Elizabeth Villiers, but their relationship seems to have been based on the lady-in-waiting's great intelligence. Soon after his arrival in England, it became customary to mock him in pamphlets for his alleged homosexuality. Also in the Netherlands, some members of his staff found it suspicious that he was regularly visited by men of whom it was unclear how he actually knew them and with whom he withdrew to his private quarters for a short time. Today, historians' opinions are divided. Some consider it very likely that Willem had homosexual relationships, others that it was a slur bandied about by his enemies.

The grave of William III is located in Westminster Abbey in London. He is therefore one of the few Oranges since Prince William I who has not been buried in the crypt of the Oranges in the Nieuwe Kerk in Delft. The grave is indicated by a small tile in the floor. There is no monument.

Dutch Biography

Willem Hendrik van Oranje (Den Haag,14 november 1650–Kensington Palace,19 maart 1702) was een soevereine prins van Oranje van het Huis Oranje-Nassau sinds zijn geboorte. Willem III van Oranje werd geboren acht dagen na het plotselinge heengaan van zijn vader, stadhouder Willem II, die aan de pokken overleed. Zijn moeder was Maria Henriëtte Stuart,de Engelse Princess Royal.

Vanaf 1672 bestuurde hij als stadhouder Willem III van Oranje Holland, Zeeland en Utrecht, sinds 1675 ook Gelre en Zutphen en Overijssel, en ten slotte sinds 1696 ook Drenthe, in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.Vanaf 1689 regeerde hij als Willem III over Engeland en Ierland. Toevallig was zijn regeringsnummer (III) hetzelfde voor zowel Oranje als Engeland. Als koning van Schotland stond hij bekend als Willem II .Hij staat informeel bekend als ¨King Billy¨ in Noord-Ierland en Schotland.

In wat nu bekendstaat als de Glorious Revolution, viel Willem Engeland binnen op 15 november 1688 in een actie die uiteindelijk koning Jacobus II afzette en de kronen van Engeland,Schotland en Ierland voor hem won.

Op de Britse Eilanden regeerde Willem samen met zijn vrouw, Maria II,tot haar dood op 28 december 1694. De periode van hun gezamenlijke heerschappij wordt vaak aangeduid als "Willem en Maria". In het jaar 1694 kwam ook de Bank of England tot stand, wat Willem III verzekerde van de steun van de bankiers aan zijn regering.

Willem was een protestant en daarom nam hij deel aan verschillende oorlogen tegen de machtige katholieke koning Lodewijk XIV van Frankrijk, in coalitie met de protestantse en katholieke machten van Europa. Veel protestanten riepen hem uit tot een voorvechter van hun geloof. Grotendeels vanwege deze reputatie was Willem in staat om de Britse kronen te nemen toen velen vreesden dat het katholicisme zou herleven onder Jacobus. Willems overwinning over Jacobus bij de Slag aan de Boyne in 1690 wordt herdacht door de Oranjeorde in Noord-Ierland en delen van Schotland tot op de dag van vandaag.Zijn heerschappij markeerde het begin van de overgang van de persoonlijke heerschappij van de Stuarts naar de meer parlement-gerichte heerschappij van het Huis Hannover.

In 1702 stierf Willem aan longontsteking, als complicatie bij een gebroken sleutelbeen, na een val van zijn paard dat struikelde over een molshoop. Het ongeluk vond plaats op 20 februari bij Hampton Court,vanwaar de koning werd overgebracht naar Kensington Palace. Per ongeluk viel hij in slaap bij een open raam. Hij kreeg koorts en stierf op 8 maart. Vanwege zijn kinderloosheid ontstond ook hier een opvolgingsprobleem. Hij had wel geprobeerd om Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, de zoon van de Friese stadhouder Hendrik Casimir tot opvolger aan te wijzen, maar in Engeland werd Willem opgevolgd door Anne, de zuster van Mary. In Holland werd het Tweede Stadhouderloze Tijdperk uitgeroepen. Koning Frederik I van Pruisen riep zich tot prins van Oranje uit,waarbij hij zich beriep op het testament van stadhouder Frederik Hendrik die bepaalde dat bij het uitsterven van de mannelijke lijn van Oranjes al zijn bezittingen zouden vererven op de nakomelingen van zijn oudste dochter Louise Henriëtte, die de moeder was van Frederik I van Pruisen. Het vorstendom Oranje ging echter over op het huis Bourbon-Conti en in hun naam verdreef koning Lodewijk XIV in 1703 alle protestanten uit de stad. De strijd om de nalatenschap zou zich nog dertig jaar voortslepen. In 1732 werd ten slotte het Traktaat van Partage getekend. Pruisen kreeg het graafschap Lingen, Moers en Opper-Gelre, behalve Venlo en Roermond. Zowel Oranje-Nassau als Brandenburg mochten de titel Prins van Oranje voeren, hoewel daar geen enkele bestuurlijke macht in het prinsdom zelf meer aan verbonden was.

Willem had een introverte gesloten persoonlijkheid. Naar buiten toe liet hij zelden iets van zijn emoties blijken en hij placht zijn standpunten zo veel mogelijk voor zichzelf te houden. Hij verkeerde ook niet graag in onbekend gezelschap. Dat was uitzonderlijk in de 17e eeuw, toen vorsten meestal een zeer publiek leven leidden. Tijdgenoten vonden het daarom moeilijk een goed beeld van hem te krijgen. Ook in geschriften drukte hij zich vaak bijzonder behoedzaam uit, wat in de hand gewerkt werd door de bloemrijke taal die toen in officiële teksten in de mode was, zodat we veel van zijn diepste gevoelens slechts kennen uit losse opmerkingen die hij in intiem gezelschap maakte en die ons overgeleverd zijn in de dagboeken van zijn hovelingen. Toch was hij bepaald geen emotieloos man, integendeel hij was juist uiterst fel in zijn opvattingen. Fel was hij ook in de persoonlijke trouw aan zijn vrienden die hij zelden in de steek liet, hoezeer ze die trouw ook beschaamden door het najagen van eigenbelang. Tijdens zijn bewind nam in Nederland de corruptie fors toe.

Willem ontwikkelde vaak een zeer diepe gehechtheid aan zijn mannelijke vrienden, zoals zijn gouverneur Frederik van Nassau en zijn jeugdvriend Hans Willem Bentinck. Zijn mannelijke favorieten beloonde hij met invloedrijke posities en hoge titels. Tegelijkertijd is niet met zekerheid bekend dat hij ooit seksuele relaties had voor of buiten zijn huwelijk, dat kinderloos bleef. Hij had wel eens een soort maîtresse, Elizabeth Villiers, maar hun relatie schijnt gebaseerd te zijn geweest op de grote intelligentie van die hofdame. Al vrij snel na zijn aantreden in Engeland werd het daar gebruikelijk hem in pamfletten te bespotten om zijn vermeende homoseksualiteit. Ook in Nederland vonden sommige leden van zijn staf het verdacht dat hij met enige regelmaat bezoek kreeg van mannen van wie het onduidelijk was hoe hij ze eigenlijk kende en met wie hij zich voor korte tijd in zijn privévertrekken terugtrok. Tegenwoordig zijn de meningen van de historici verdeeld. Sommigen achten het zeer waarschijnlijk dat Willem er homoseksuele relaties op na hield,anderen menen dat die indruk slechts gewekt wordt doordat Willem een introverte verlegen man was, daarbij tamelijk lelijk ,hij was erg klein met te korte benen, was gedrongen en had een veel te lange kromme neus, die zich daarom niet erg op zijn gemak voelde in vrouwelijk gezelschap,waar hij met zijn drukke bezigheden ook te weinig tijd voor had.

Het graf van Willem III bevindt zich in Westminster Abbey te Londen. Hij is daarmee één van de weinige Oranjes sinds prins Willem I die niet in de grafkelder van de Oranjes in de Nieuwe Kerk te Delft is bijgezet. Het graf wordt door een kleine tegel in de vloer aangeduid. Er is geen monument.

Legacy

In the U.S.A., Orange County, New York, Vermont, and Virginia are all named in Willem's honour, as is Williamsburg County, South Carolina. King & Queen County in Virginia is named after Willem and his wife, Mary. Orange, Massachusetts is also named in his honour.

Sources

• William III's detailed profile in the Dictionary of Irish Biography, author Wout Troost:
  • https://www.dib.ie/biography/william-iii-a9044
• Wikipedia: William III of England
• William of Orange Original name: William III William of Orange on Find A Grave: Memorial #1977 retrieved 23 sep 2016
• De laatste stomme zondaar Door Peter Daanen
• Wikidata: Item Q129987
• https://en.wikipedia.org/wiki/William_III_of_England
• http://www.thepeerage.com/p10141.htm#i101402