Pieter Etienne Cornelis Jonxis (1928)

Born 8 Oct 1928 in Buitenzorg (Bogor), Java, Nederlands-Indië

Ancestors

Died [date unknown] in Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland, Nederland

Biography

Pieter Etienne Cornelis (Johnny) Jonxis was born in 1928. He is the son of Pieter Adrianus Jonxis and Swan Nio Lauw.^[1]

Uit een artikel met hem:

• Caroline Rijckmans (1904-2010) is 103 jaar oud. Zijn er oudere Indische dames in Nederland? Misschien. Het is de vraag of zij evenveel liefde en zorg ontvangen van een pleegzoon, zoals mevrouw Rijckmans dat krijgt van John Jonxis, geboren in 1928 te Buitenzorg. Bijna tachtig jaar is hij. Ze wonen samen in Alphen aan den Rijn. Een hechte eenheid.
• Toen werd ze lerares, eerst bij de Ursulinen en later op de herstelscholen. In een van die klassen zat John, een Indische jongen die haar wat deed. Hij was arm, mager en ze had kassian met hem. Tijdens de oorlog was ze relatief veilig, maar niet in de Bersiaptijd. Het huis leeggeroofd, maar zelf bleef ze gelukkig in leven. Ze nam John in huis en gaf hem brood en bijles. Aan zijn moeder beloofde ze dat ze voor dit kind idealen zou hebben, ze zou iets van hem maken. Ze hield woord. In 1951 voeren Lien en haar pleegkind op de Willem Ruys naar Nederland. Hij wilde kunstschilder worden, maar dat had ze liever niet. Nederland zat midden in de wederopbouw, er waren andere mensen nodig. Dus ging John de techniek in en zoals Lien had voorzien, liep het. Hij had een mooie carrière. Samen maakten ze veel reizen; ze hebben half Europa gezien. Lien gaf in Amsterdam een aantal jaren les op een middelbare school en toen ging ze met pensioen. Ze heeft lang piano gespeeld, tot het lichaam niet meer wilde. Te oud.
• Zo blijkt dat het levensverhaal van mevrouw Rijckmans en John door elkaar lopen. John was 17 jaar toen hij min of meer geadopteerd werd en sindsdien zijn ze samen geweest, zo’n 63 jaar lang dus. Getrouwd is John nooit, evenmin als zijn pleegmoeder. Naast haar lijkt hij een kind, ondanks zijn respectabele leeftijd. John lacht: “Ja, dat weet ik. In mij is nog altijd de vechterbaasjongen van vroeger. Vechten is boksen. Mijn vader trainde mij, hij leerde me met gewichten te werken en te sparren.” Wat zachter: “We hadden zo’n goede band, ik mis hem elke dag.” Zijn vader overleed in 1944, door dwangarbeid aan de Pekanbaroe spoorweg. Hij vervolgt: “Mijn biologische moeder is Soendanees. We hadden het erg arm in de oorlog, ze moest alles verkopen: beddengoed, ringen maar gelukkig niet haar trouwring. Moeder is een paar maanden later ook naar Nederland gekomen en hier is ze gestorven. Ze heeft me in het begin geholpen met mijn studie, net als mijn pleegmoeder. Zo kwam ik door de Hogere Technische School (HTS). Uiteindelijk ben ik hoofdconstructeur geweest bij machinefabriek Werkspoor Stork.” John kijkt naar zijn schilderijen en denkt hardop: “Moeder zag het goed. Als ik kunstschilder was geworden, had ik armoede gekend.” Tegen mij zegt hij: “Over de oorlog droom ik nooit. We leven tenslotte hier en we hebben geboft, als je bedenkt hoe berooid we aankwamen. Toen we hier kwamen wonen, heeft de parochiepriester me gevraagd zieke en eenzame mensen te bezoeken. Dat deed ik. Ik ben ook acoliet geworden, dat ben ik tot op de dag van vandaag. Als oudste misdienaar begeleid je dan de jongeren, en dat vraagt veel aandacht.”
• Behoedzaam informeer ik waarom John zelf niet getrouwd is. Eerst grapt hij: “Ik ben getrouwd met de schildersezel.” Later legt hij de situatie rustig uit: “Door de oorlog kan ik niet meer goed mijn vertrouwen geven aan een vrouw. Ik heb toen te veel gezien wat er mis kan gaan in een huwelijk. Hoe vrouwen kunnen zijn. Later in Holland zag ik de Hollandse meisjes, maar je staat toch anders tegenover een blanke vrouw. Als ik nu iemand zou ontmoeten… het hangt er natuurlijk van af hoe zij tegenover mijn levenswijze als mantelzorger staat.”
• John: “Als ik weer veertig kon zijn, zou ik bioloog worden op een onderneming in Indië. Weet u, als er geen oorlog geweest, dan was alles zo anders gegaan. Dan had ik mijn plicht gedaan tegenover de familie en een gezin gehad met zonen. Nu sterft deze tak Jonxis met mij uit. Maar ik aanvaard het. Soeda, het is voorbij.”

Hij is overleden.

Sources

1. ↑ Vestiging en vertrek 1, Djakarta, Nederlands-Indië, Nederland. (1950-01-01), CBG|Centrum voor familiegeschiedenis accessed via WieWasWie Permalink

Zie ook:

• “Moeder en ik” – over liefde en herinneringen